Η ίδια η ζωή είναι μία μορφή άσκησης

[...] Οι λαϊκοί πρέπει να αναπτύξουν μία αίσθηση εσωτερικής ελευθερίας από εξωτερικά αγαθά, κοινωνικές θέσεις και αισθήματα σπουδαιότητας. Τους ζητείται να χρησιμοποιούν τα αντικείμενα αυτού του κόσμου, αλλά να μην προσκολλώνται, ούτε να υποδούλωνονται σε αυτά. Οι καθημερινοί άνθρωποι, εκείνοι που ζουν στον κόσμο μπορούν επίσης να επιδοθούν σε άσκηση, γιατί, σύμφωνα με τους αγίους πατέρες, η ίδια η ζωή είναι μία μορφή άσκησης. Όταν ακολουθεί κανείς αυτή την πρακτική, κάθε γεγονός που συμβαίνει στη ζωή του πρέπει να το βλέπει ως έναν "πειρασμό" τον οποίο μπορεί να "εκμεταλλευτεί" πνευματικά για την απόκτηση ταπείνωσης, η οποία είναι ο πραγματικός και μοναδικός δρόμος προς τον Θεό. Η ταπείνωση, ή η υπέρβαση των εγωιστικών παθών, μπορεί να επιτευχθεί είτε μέσα στα πλαίσια του μοναχισμού, είτε μέσα στη ζωή του ευρύτερου κόσμου, με τους μυριάδες θετικούς και αρνητικούς"πειρασμούς" του.Ο γάμος για παράδειγμα, θεωρείται από την εκκλησία μια μορφή άσκησης, μία αρένα στην οποία ο άνθρωπος υπερβαίνει τον εγωκεντρισμό του για χάρη του άλλου Είναι λάθος, υποστήριζε ο πατήρ Μάξιμος, να θεωρούμε τον γάμο -όπως κάνουν πολλοί παραδοσιακοί χριστιανοί- ως ένα μέσο αναπαραγωγής κατά κύριο λόγο. Ο βασικός σκοπός του γάμου είναι η άσκηση στην οποία επιδίδονται δύο άνθρωποι από τους οποίους ζητείται να ξεπεράσουν τον διαχωρισμό τους στην κοινή τους άνοδο προς τον Θεό.

Όταν ο άνθρωπος αδειάσει τον εαυτό του από τις εγκόσμιες προσκολλήσεις και έγνοιες και επιτύχει την κένωση, ο νους μπορεί να γεμίσει από την πραγματικότητα του Θεού. Η ακατάπαυστη προσευχή αντικαθιστά την αποκλειστική εξάρτηση από τη λογική και τη διάνοια για την κατανόηση της φύσης της πραγματικότητας. Είτε κάποιος ζει στον κόσμο, είτε στο μοναστήρι, η πρακτική της προσευχής παραμένει στο επίκεντρο της πνευματικής ζωής.

Κυριάκος Μαρκίδης, Το όρος της σιωπής: Αναζητώντας την ορθόδοξη

πνευματικότητα, εκδ. Διόπτρα, σελ. 337