Η κατάκτηση του κόσμου

Ο Μέγας Βασίλειος λέει: με ταραγμένη την καρδιά δεν μπορεί κανείς να πλησιάσει και να γνωρίσει την αλήθεια. Γι’ αυτό πρέπει να αποφεύγουμε καθετί που αναστατώνει την καρδιά μας, καθετί που της προκαλεί ένταση ή της δημιουργεί πάθη ή ξυπνά την ανησυχία. Πρέπει να κρατιόμαστε όσο μπορούμε πιο μακριά από κάθε βιασύνη και να μην τριγυρνάμε μέσα στους θορύβους και τα μάταια πράγματα αυτού του κόσμου. Εφόσον υπηρετούμε τον Κύριο πρέπει να «μη μεριμνώμεν και τυρβάζωμεν περί πολλά», αλλά να έχουμε στο νου μας ότι «ενός έστι χρεία». (Λουκ. ι’ 41)

Όταν θέλει κανείς να λουστεί, πρέπει πρώτα να ξεντυθεί. Το ίδιο συμβαίνει και με την καρδιά. Πρέπει να ελευθερωθεί από το εξωτερικό ρούχο του κόσμου, που την τυλίγει ολόκληρη, για να μπορεί να την πλύνει ο Καθαίρων τις καρδιές. Οι τόσο ωφέλιμες για την υγεία του ανθρώπου ακτίνες του ήλιου δεν μπορούν να ωφελήσουν το δέρμα, αν δεν το ξεσκεπάσουμε και δεν σταθούμε γυμνοί, εκτεθειμένοι στην επίδρασή τους. Το ίδιο γίνεται με τη θεραπευτική και ζωοποιό δύναμη του Πνεύματος. […]

Τι είναι όμως ο κόσμος ; Δεν πρέπει να τον φανταστείς σαν κάτι το ορατό και απτό. Ο κόσμος, λέει ο άγιος Μακάριος ο Αιγύπτιος, είναι ένα πύρινο περιτύλιγμα που φυλακίζει την καρδιά και την αποχωρίζει από το δέντρο της ζωής. Κόσμος είναι καθετί που ευχαριστεί και ικανοποιεί τις αισθήσεις μας. Είναι αυτό μέσα μας που «ουκ έγνω τον Θεόν». (Ιωάν. ιζ΄ 25)
[…]

Θέλεις να απελευθερωθείς; Εξέτασε τον εαυτό σου λεπτομερώς και διευκρίνισε μέσα σου τι πρέπει να κατανικήσεις για αν πλησιάσεις τον Θεό. Γιατί «η φιλία του κόσμου έχθρα του Θεού εστίν· ος δ’ αν βουληθή φίλος είναι του κόσμου, εχθρός του Θεού καθίσταται» (Ιακ. δ’ 4). Τις απλωμένες εκτάσεις τις χαίρονται μόνον εκείνοι που αφήνουν τα στενά λαγκάδια και τις κλειστές κοιλάδες. «Ουδείς δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν» (Ματθ. στ’ 24). Δεν μπορεί κανείς να βρίσκεται συγχρόνως στα βάθη της κοιλάδας και στη βουνοκορφή που υψώνεται στα γαλάζια πλάτη του ουρανού.
Για να γίνει εύκολη η πορεία σου προς τα άνω και για να πετάξεις πιο εύκολα από πάνω σου τα πάθη σου που σε βαραίνουν, μπορείς να ρωτάς συχνά τον εαυτό σου: «εγώ είμαι εκείνος που πηγαίνει σε ένα θέαμα ή κάποιος άλλος που με κυβερνάει και με διευθύνει όπως θέλει; Ποιες συνήθειες με κρατούν αιχμάλωτό τους και δεν μπορώ να τις υπερνικήσω; «Υποπιάζω μου το σώμα και δουλαγωγώ» κάθε στιγμή που περνάει; Τέτοιες ερωτήσεις μπορεί κανείς να κάνει πάρα πολλές γύρω από τις συνήθειες της καθημερινής του ζωής και τη συμπεριφορά του με βάση τον τύπο και τον κανόνα ζωής που μας δίνει το Ιερό Ευαγγέλιο. Πάνω σ’ αυτά τα ζητήματα πρέπει να θυμάσαι ότι «ο πιστός εν ελαχίστω και εν πολλώ πιστός έστι» (Λουκ. ιστ’ 10) και μη σκέφτεσαι τον πόνο που τυχόν μπορεί ένας αγώνας να σου προκαλέσει. Σε βοηθάει να βγεις από τα στενά λαγκάδια της αμαρτίας στα οποία ζούσες, «εν ταις επιθυμίαις της σαρκός και της διανοίας σου» της γήινης και αντίθετης με το θέλημα του Θεού.

Έχεις χρέος να θέτεις στον εαυτό σου παρόμοια ερωτήματα «ευκαίρως – ακαίρως». Μόνο στον εαυτό σου όμως. Ποτέ και σε καμιά περίπτωση, ούτε σα σκέψη για έναν άλλο. Κρίνοντας και καταδικάζοντας τον άλλον χωρίς να ‘σαι γι’ αυτό αρμόδιος ούτε εντεταλμένος, απομακρύνεις από τον εαυτό σου ότι κέρδισες με τον αγώνα σου. Νομίζεις πως έκανες ένα βήμα προς τα εμπρός, αλλά στην πραγματικότητα υποχώρησες δέκα βήματα πίσω. Κλάψε λοιπόν και μετανόησε για τη σκληρότητα, για την υπερηφάνεια σου και για το ότι παραμένεις τόσο πολύ αδιόρθωτος.

Τίτο Κολλιάντερ, Ο δρόμος των ασκητών, εκδ. Ακρίτας, σ. 55-58