Γάμος και Μοναχισμός

(Από την συζήτηση με τούς Φοιτητές τής Θεολογικής Ακαδημίας Μόσχας τού Σεβ. Μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου)

Σε ποιο βαθμό ο μοναχικός τρόπος ζωής στην θεολογία τής θεωρίας είναι πιο υψηλά από την κατάσταση τού γάμου;

Όταν κανείς εισέρχεται στην Εκκλησία και βαπτίζεται έχει σκοπό να φτάσει στην θέωση. Η θέωση είναι για κάθε άνθρωπο, για κάθε Χριστιανό. Αυτό ακριβώς φαίνεται στην ακολουθία τού Βαπτίσματος και στην όλη πνευματική ζωή.

Υπάρχει ο εν Χριστώ γάμος και η εν Χριστώ παρθενία. Αν ο γάμος δεν είναι εν Χριστώ δεν σώζει. Και αν η παρθενία δεν είναι εν Χριστώ δεν σώζει. Το πρόβλημα δεν είναι γάμος ή παρθενία, αλλά το πώς ο άνθρωπος θα ζει εν Χριστώ και εν τη Εκκλησία.

Βέβαια, όταν κανείς είναι καλός μοναχός, τότε τού δίνονται μεγαλύτερες δυνατότητες για να σωθεί και να φτάσει σε υψηλό βαθμό πνευματικής ζωής. Γιατί στον γάμο πρέπει κανείς να συνυπάρχει με ένα άλλο πρόσωπο και να βαδίζουν με ένα ζυγό και οι δύο. Υπάρχουν, όμως, περιπτώσεις πού ένας έγγαμος φθάνει σε μεγάλο ύψος πνευματικής ζωής και ένας μοναχός παραμένει στα χαμηλά επίπεδα πνευματικής ζωής.

Ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέγει ότι ο Προφήτης Ησαΐας ήταν έγγαμος, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να φθάσει στην θεωρία τού Θεού. Γι' αυτό και λέω ότι, όταν κανείς έχει δίψα για τον Θεό, δεν τον εμποδίζει ούτε ο γάμος ούτε η παρθενία. Βέβαια υπάρχουν βαθμοί θεωρίας και αγιότητας.

Ο π. Παΐσιος κάποτε είπε ότι ο Θεός έχει την δική του αριθμητική. Η δική μας αριθμητική είναι διαφορετική από την αριθμητική τού Θεού. Για παράδειγμα, το εννιά για τον Θεό μπορεί να μην είναι άριστα, ενώ το τέσσερα ή το δύο να είναι άριστα. Και εξήγησε ότι ο Χριστός με την παραβολή των ταλάντων είπε ότι στον ένα δόθηκαν πέντε τάλαντα, στον άλλο δύο και στον τρίτο ένα, για να τα διπλασιάσουν. Εκείνος πού πήρε τα πέντε τάλαντα, έπρεπε να τα κάνει δέκα για να πάρει το άριστα. Εάν τα έκανε εννιά, δεν πήρε το άριστα. Εκείνος πού πήρε τα δύο έπρεπε να τα κάνει τέσσερα, για να πάρει το άριστα. Για τον Θεό το εννέα δεν είναι άριστα, ενώ το τέσσερα είναι. Έτσι η αριθμητική τού Θεού είναι διαφορετική από την αριθμητική τού ανθρώπου.

Το θέμα είναι ότι ο Χριστιανός ό,τι κάνει στην ζωή του, πρέπει να το κάνει εν Χριστώ. Ο άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος λέγει ότι μερικοί μακάρισαν τον ερημικό βίο ως καλύτερο και άλλοι μακάρισαν τον κοινοβιακό βίο. Για μένα, λέγει ο Συμεών ο Νέος Θεολόγος, καλύτερος είναι αυτός ο βίος πού γίνεται για τον Χριστό, για την δόξα τού Χριστού και σύμφωνα με το θέλημα τού Θεού.

Υπάρχουν έγγαμοι άνθρωποι που σώζονται, μπαίνουν στον Παράδεισο, και υπάρχουν μοναχοί που δεν θα σωθούν. Οπότε, το θέμα είναι να ζούμε εκκλησιαστική ζωή, να ρωτάμε τον Πνευματικό Πατέρα τι πρέπει να κάνουμε στην ζωή μας και αυτό που θα κάνουμε να το κάνουμε κατά Θεό.

Ο πατέρας μου ήθελε να γίνει μοναχός. Πήγε στο μοναστήρι αλλά την πρώτη εβδομάδα, πριν γίνει μοναχός, έγινε πόλεμος με τούς Ιταλούς και τον επιστράτευσαν. Ο ηγούμενος τού είπε να πάει στον πόλεμο και αν σωθεί και επιθυμεί να γίνει μοναχός μπορούσε να επανέλθει στο μοναστήρι. Κατά την διάρκεια τού πολέμου προσευχόταν, κοινωνούσε συχνά και όταν τελείωσε ο πόλεμος ο Πνευματικός τού είπε: «Εσύ πρέπει να παντρευτείς» και τού υπέδειξε ένα πρόσωπο. Εκείνος έκανε υπακοή και παντρεύτηκε. Κάποτε μού έγραψε σε γράμμα: «Εάν παντρεύτηκα το έκανα για δυο λόγους: πρώτον, γιατί ήθελα να κάνω υπακοή στον Πνευματικό μου Πατέρα και δεύτερον, ήθελα να κάνω παιδιά για να τα υπηρετήσω». Αγαπούσε πάρα πολύ τούς μοναχούς, διάβαζε μοναχικά βιβλία, διάβαζε το βιβλίο τού αγίου Ιωάννη τής Κλίμακος. Και η μητέρα μου ζούσε πολύ μοναχικά. Με προσευχή, με νηστεία. Εισήλθα μια φορά μέσα στο σπίτι και την είδα να κάνει μετάνοιες και να προσεύχεται. Εγώ δεν έχω την πίστη και την πνευματική ζωή πού είχαν οι γονείς μου.

Η μητέρα μου στο τέλος τής ζωής της ήταν για πέντε χρόνια κατάκοιτη και συνεχώς προσευχόταν στον Θεό. Τότε την ρώτησα αν είχε κάποιο παράπονο. Μού απάντησε: «Δεν έχω κανένα παράπονο, χίλιες δόξες να έχει ο Θεός. Δεν είμαι άξια να Τον δοξάζω». Και όμως ήταν κατάκοιτη. Ο πατέρας μου πέθανε στο Νοσοκομείο. Όταν τον έφεραν στο σπίτι, κάθισε δίπλα στο φέρετρό του, τον χάιδεψε στο μέτωπο και τού είπε: «Γιατί έφυγες; Γιατί δεν με χαιρέτισες; Τόσα χρόνια περάσαμε καλά, γιατί έφυγες τόσο ξαφνικά;». Και μετά είπε: «Άντε, δεν πειράζει. Πήγαινε στο καλό και καλή αντάμωση».

Οι γονείς μου σώθηκαν, εγώ δεν ξέρω ακόμη αν θα σωθώ. Γι' αυτό να προσεύχεσθε και εσείς για να σωθώ και εγώ και να μη διαψεύσω τούς γονείς μου που με γέννησαν και με αγάπησαν.

Επομένως, η παρθενία είναι μια ευλογημένη κατάσταση, η οποία δίνει πολλές προϋποθέσεις, για να ανεβεί κανείς σε μεγάλο ύψος πνευματικής ζωής. Όμως, όταν κανείς δεν τις αξιοποιεί, τότε αποτυγχάνει. Αλλά και ο γάμος ευλογείται από τον Θεό με το Μυστήριο τού γάμου και μπορεί ο άνθρωπος με την υπακοή στο θέλημα τού Θεού να σωθεί. Όλα πρέπει να γίνονται εν Χριστώ. Ο Απόστολος Παύλος μιλώντας για τον γάμο και την παρθενία λέγει: «Έκαστος ίδιον χάρισμα έχει εκ Θεού, ός μέν ούτως, ός δέ ούτως» (Α' Κορ. ζ', 7).

Πηγή: περιοδ. Εκκλησιαστική Παρέμβαση, εκδ. Ιεράς Μητροπόλεως Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου, τεύχ. 166, Μάιος 2010