Η βίωση της χαράς

Ἡ βίωση τῆς χαρᾶς ἀποτελεῖ κοινό χαρακτηριστικό στή ζωή τῶν ἁγίων. Οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας, ἐπειδή ζοῦν τό Χριστό μέσα τους, βιώνουν ἔντονα τή χαρά τῆς Ἀνάστασής Του. Εἶναι πολύ χαρακτηριστικό τό παράδειγμα τοῦ ἁγίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ, ἑνός ἀσκητῆ πού ἔζησε τό 18ο αἰῶνα στή Ρωσία. Ὁ ἅγιος Σεραφείμ χαιρετοῦσε ὅλους τούς ἀνθρώπους ὁλόχρονα μέ τό «Χριστός ἀνέστη, χαρά μου!», γιατί ἀκριβῶς ζοῦσε τή χαρά τῆς Ἀνάστασης συνέχεια, κάθε στιγμή καί κάθε ἡμέρα τῆς ζωῆς του.

Στό βίο τοῦ ἁγίου Σεραφείμ διασῴζεται ἕνα περιστατικό, ὅπου παρουσιάστηκε φανερά ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Σέ μία ἐπίσκεψή του στόν ὅσιο ἕνας Ρῶσος εὐγενής, ὁ Νικόλαος Μοτοβίλωφ, τόν ὁποῖο ὁ ἀσκητής εἶχε θεραπεύσει ἀπό φοβερούς ρευματισμούς, ἔθεσε τό ἐρώτημα ποιός εἶναι ὁ σκοπός στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ ἀπάντηση τοῦ ἁγίου Σεραφείμ ἦταν ξεκάθαρη: Σκοπός στή ζωή μας εἶναι ἡ ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού χαρίζει τήν ἀληθινή χαρά στόν ἄνθρωπο. Αὐτή τή χαρά τῆς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἔζησαν καί οἱ δυό τους σ’ ἐκείνη τή συνάντηση.

Στή συνέχεια, παραθέτουμε αὐτούσια τήν ἀφήγηση τοῦ Μοτοβίλωφ σχετικά μέ τό περιστατικό τῆς συνάντησής του μέ τόν ἅγιο.

«Ἡ ἡμέρα ἦταν συννεφιασμένη· ἡ γῆ εἶχε καλυφθεῖ ἀπό παχύ στρῶμα χιονιοῦ, τό ὁποῖο ἔπεφτε συνεχῶς, ὅταν ὁ στάρετς Σεραφείμ μέ ἔβαλε νά καθίσω δίπλα του σ’ ἕνα πεσμένο κορμό δένδρου.

− Ὁ Κύριος μοῦ ἀποκάλυψε, μοῦ εἶπε, ὅτι στήν παιδική σας ἡλικία ἐπιθυμούσατε νά μάθετε ποιός εἶναι ὁ σκοπός τῆς χριστιανικῆς ζωῆς. Σᾶς συμβούλευαν νά ἐκκλησιάζεσθε, νά προσεύχεσθε, νά κάνετε καλές πράξεις, διότι σ’ αὐτά, σᾶς ἔλεγαν, συνίσταται ὁ σκοπός τῆς χριστιανικῆς ζωῆς. Αὐτή ἡ ἀπάντηση, ὅμως, δέν μποροῦσε νά σᾶς ἱκανοποιήσει. Ὄντως, ἡ προσευχή, ἡ νηστεία, ἡ ἀγρυπνία, ὅπως καί ὅλη ἡ χριστιανική ἄσκηση εἶναι καλά καθ’ ἑαυτά. Ἀλλά ὁ σκοπός τῆς ζωῆς μας δέν εἶναι μόνο νά ἐκπληρώσουμε αὐτά, διότι αὐτά εἶναι μόνο μέσα. Ὁ πραγματικός σκοπός τῆς χριστιανικῆς ζωῆς εἶναι νά ἀποκτήσουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα. Πρέπει νά γνωρίζετε ὅτι μόνο ἐκεῖνο τό καλό ἔργο πού ἔχει γίνει ἀπό ἀγάπη πρός τό Χριστό φέρει τούς καρπούς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Σύμφωνα μ’ αὐτά, ἡ ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ὁ σκοπός τῆς ζωῆς μας.

− Μέ ποιά ἔννοια λέτε ὅτι πρέπει νά κερδίσουμε τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἐρώτησα ἐγώ, δέν τό καταλαβαίνω καλά αὐτό;

− Κερδίζω σημαίνει ἀποκτῶ, μοῦ ἀπάντησε. Ἐσεῖς γνωρίζετε σίγουρα τί σημαίνει ἀποκτῶ χρήματα. Αὐτό τό ἴδιο ἰσχύει καί γιά τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ὁ σκοπός τῆς ἐπίγειας ζωῆς γιά τόν κοινό ἄνθρωπο εἶναι νά κερδίσει χρήματα ἤ ν’ ἀποκτήσει τιμές, διακρίσεις καί βραβεῖα. Τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ἐπίσης κεφάλαιο, καί μάλιστα τό αἰώνιο κεφάλαιο, καί ὁ μοναδικός θησαυρός, ἀστείρευτος στόν αἰῶνα. Κάθε ἔργο πού ἔγινε ἀπό ἀγάπη Χριστοῦ, φέρει τή Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος· ὅμως τοῦτο κατορθώνεται εὐκολότερα μέ τήν προσευχή, διότι αὐτή ἀποτελεῖ τό ὄργανο πού διαθέτομε. Μπορεῖ νά τύχει νά θέλετε νά πᾶτε στήν ἐκκλησία, ἀλλά ἡ ἐκκλησία νά μήν εἶναι κοντά ἤ νά ἔχει τελειώσει ἡ ἀκολουθία. Ἤ ἔχετε, ἐνδεχομένως, ἐπιθυμία νά ἐλεήσετε κάποιο πτωχό, ἀλλά πτωχός δέν ὑπάρχει. Ἴσως ἐπιθυμεῖτε νά γίνετε ἀπαθής, ἀλλά δέν ἔχετε γι’ αὐτό δυνάμεις. Γιά τήν προσευχή, ὅμως, ὑπάρχει πάντοτε δυνατότητα· αὐτή εἶναι προσιτή, τόσο στόν πλούσιο, ὅσο καί στόν πτωχό, τόσο στόν ἐγγράμματο, ὅσο καί στόν ἁπλοϊκό, στόν ἰσχυρό, ὅσο καί στόν ἀδύναμο, στόν ὑγιῆ ὅσο καί στόν ἀσθενῆ, στό δίκαιο ὅσο καί στόν ἁμαρτωλό. Ἡ δύναμη τῆς προσευχῆς εἶναι τεράστια καί περισσότερο ἀπ’ ὁτιδήποτε ἄλλο αὐτή ἑλκύει τό Ἅγιο Πνεῦμα.


− Γέροντα, εἶπα, ὅλη τήν ὥρα μιλᾶτε γιά τή Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τήν ὁποία πρέπει νά ἀποκτήσουμε, ἀλλά πῶς καί ποῦ μπορῶ νά τή δῶ; Τά καλά ἔργα εἶναι ὁρατά. Ἄραγε, τό Ἅγιο Πνεῦμα μπορεῖ νά γίνει ὁρατό; Πῶς μπορῶ νά γνωρίζω, ἄν αὐτό εἶναι μαζί μου ἤ ὄχι;

− Ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία μᾶς ἔχει δοθεῖ στό Βάπτισμα, λάμπει στήν καρδιά μας, παρά τίς ἁμαρτίες καί τά σκοτάδια πού μᾶς περικυκλώνουν. Αὐτή ἐμφανίζεται μέσα σέ ἄρρητο φῶς σ’ ἐκείνους, μέ τούς ὁποίους ὁ Κύριος ἀναγγέλλει τήν παρουσία Του. Οἱ ἅγιοι Ἀπόστολοι αἰσθάνθηκαν χειροπιαστά τήν παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Ἐγώ τότε ρώτησα:
− Πῶς θά μποροῦσα νά γίνω καί ἐγώ προσωπικά μάρτυς αὐτοῦ του πράγματος;

Ὁ π. Σεραφείμ μέ ἀγκάλιασε καί μοῦ εἶπε:
− Ἀγαπητέ μου, ἐμεῖς εἴμαστε καί οἱ δύο τώρα ἐν Πνεύματι. Γιατί δέν μέ κοιτάζετε;

− Γέροντα, δέν μπορῶ νά σᾶς κοιτάξω, διότι τό πρόσωπό σας ἔγινε φωτεινότερο ἀπό τόν ἥλιο καί τά μάτια μου ἔχουν θαμβωθεῖ.

− Μή φοβᾶστε, διότι καί ἐσεῖς ἔχετε γίνει φωτοφόρος, ὅπως καί ἐγώ. Ἔχετε καί ἐσεῖς τώρα πληρωθεῖ ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀλλιῶς δέν θά μπορούσατε νά μέ δεῖτε ἔτσι ὅπως μέ βλέπετε.

Καί σκύβοντας κοντά μου, μοῦ ψιθύρισε:
− Παρακαλοῦσα τόν Κύριο μέ ὅλη μου τήν καρδιά νά σᾶς ἀξιώσει νά δεῖτε μέ τά σωματικά σας μάτια αὐτή τήν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καί νά, μέ τό μέγα του ἔλεος παρηγόρησε τήν καρδιά σας, ὅπως θάλπει ἡ μητέρα τά παιδιά της. Λοιπόν, ἀγαπητέ μου, γιατί δέν μέ κοιτάζετε; Μή φοβᾶστε τίποτα, ὁ Κύριος εἶναι μαζί σας!

Τόν κοίταξα καί μέ διαπέρασε ρῖγος. Φανταστεῖτε τόν ἥλιο στήν πιό δυνατή λάμψη τῆς μεσημβρινῆς ἀκτινοβολίας του καί στό κέντρο τοῦ ἡλίου νά βλέπετε πρόσωπο ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος συνομιλεῖ μαζί σας. Βλέπετε τίς κινήσεις τῶν χειλιῶν του, τήν ἔκφραση τῶν ματιῶν του, ἀκοῦτε τή φωνή του, αἰσθάνεσθε ὅτι τό ἕνα του χέρι εἶναι ἁπλωμένο γύρω ἀπό τόν ὦμο σας, ἀλλά δέν βλέπετε οὔτε αὐτό τό χέρι οὔτε τό πρόσωπο, παρά μόνο τό ἐκτυφλωτικό φῶς, πού ἁπλώνεται παντοῦ γύρω σας καί φωτίζει μέ τή λάμψη του τό χιόνι πού καλύπτει τό ξέφωτο καί τίς χιονονιφάδες πού πέφτουν.

− Τί αἰσθάνεσθε; μέ ρώτησε.

− Ἡσυχία καί εἰρήνη ἀνέκφραστη, εἶπα.

− Καί τί ἀκόμη αἰσθάνεσθε;

− Νά γεμίζει ἡ καρδιά μου ἀπό ἄρρητη χαρά.

− Αὐτή ἡ χαρά πού αἰσθάνεσθε εἶναι μηδαμινή σέ σχέση μέ ἐκείνη τή χαρά γιά τήν ὁποία ἔχει γραφεῖ:
”Ἅ ὀφθαλμός οὐκ εἶδε καί οὖς οὐκ ἤκουσε καί ἐπί καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη, ἅ ἡτοίμασεν ὁ Θεός τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν” (Α΄ Κορ. β΄, 9). Σέ μᾶς δόθηκε μία σκιά μόνο τῆς χαρᾶς αὐτῆς, τί νά πεῖ κανείς γιά τήν πραγματική χαρά. Τί αἰσθάνεσθε ἀκόμη, φιλόθεε;

− Ἀνέκφραστη θερμότητα, εἶπα.

− Τί εἴδους θερμότητα; Εἴμαστε στό δάσος, τώρα εἶναι χειμῶνας καί παντοῦ γύρω μας χιόνι... Τί εἴδους θερμότητα εἶναι αὐτή ποῦ αἰσθάνεσθε;

Καί ἐγώ ἀποκρίθηκα:
− Ὅπως ὅταν λούζομαι μέ ζεστό νερό. Αἰσθάνομαι ἀκόμη εὐωδία τέτοια, πού ποτέ μέχρι τώρα δέν ἔχω αἰσθανθεῖ.

− Ξέρω, ξέρω, εἶπε ἐκεῖνος· σᾶς ἐρωτῶ ἐπίτηδες. Αὐτή ἡ εὐωδία πού αἰσθάνεσθε εἶναι ἡ εὐωδία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καί αὐτή ἡ θερμότητα γιά τήν ὁποία μιλᾶτε δέν ὑπάρχει στήν ἀτμόσφαιρα, ἀλλά μέσα μας. Θερμαινόμενοι ἀπό αὐτήν οἱ ἐρημῖτες δέν φοβοῦνταν τόν χειμῶνα, διότι φοροῦσαν τό χιτῶνα τῆς Χάριτος, ὁ ὁποῖος ἀντικαθιστοῦσε τό ἔνδυμα. “Ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ὑμῶν ἐστίν” (Λουκ. ιζ΄, 21). Ἡ κατάσταση στήν ὁποία τώρα βρισκόμαστε τό ἀποδεικνύει. Νά τί σημαίνει νά εἶσαι πλήρης Πνεύματος Ἁγίου.

− Θά θυμᾶμαι τό ἔλεος αὐτό ποῦ μᾶς ἐπισκέφθηκε σήμερα; ρώτησα.

− Πιστεύω ὅτι ὁ Κύριος θά σᾶς βοηθήσει νά τό διαφυλάξετε στήν καρδιά σας, διότι αὐτό δόθηκε ὄχι μόνο γιά μᾶς, ἀλλά διά μέσου ἡμῶν καί γιά τόν ὑπόλοιπο κόσμο. Πορεύεσθε ἐν εἰρήνῃ! Ὁ Κύριος καί ἡ Παναγία ἄς εἶναι μαζί σας!

Ὅταν τόν ἄφησα, τό ὅραμα δέν εἶχε παύσει. Ὁ γέροντας βρισκόταν στήν ἴδια θέση πού εἶχε στήν ἀρχή τῆς συνομιλίας μας καί τό ἄρρητο φῶς πού εἶχα δεῖ μέ τά μάτια μου συνέχιζε νά τόν περιβάλλει».

(Ἁγίου Ἰουστίνου Πόποβιτς, Βίος Ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σαρώφ, ἐκδ. «Τό Περιβόλι τῆς Παναγίας», Θεσσαλονίκη: 1995, σ. 70-73)

Ἡ ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὁλοκληρώνει τήν ὕπαρξη τοῦ ἀνθρώπου καί χαρίζει σ’ αὐτόν τήν ἀληθινή χαρά. Ἡ χαρά αὐτή δωρίζεται ἀπό τό Θεό στόν ἄνθρωπο, ἀποτελεῖ καρπό τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Αὐτό διακηρύττει ὁ ἀπόστολος Παῦλος καί ἐπιβεβαιώνει ὁ ἅγιος Σεραφείμ στό παραπάνω περιστατικό. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δεχτεῖ τό Θεό μέσα του, τότε ὅλη ἡ ζωή του γεμίζει ἀπό χαρά· κάθε κομμάτι τῆς ζωῆς του, οἱ σχέσεις του μέ τούς ἄλλους ἀντανακλοῦν τή χαρά αὐτή, ὅπως βλέπουμε νά συμβαίνει στή ζωή τῶν ἁγίων. Ἡ βίωση τῆς χαρᾶς ὡς καρποῦ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δέν γίνεται μαγικά, ἀλλά προϋποθέτει τή συνεργία τοῦ ἀνθρώπου. Γι’ αὐτό καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος τή χαρακτηρίζει «κατόρθωμα πνευματικόν».

Αντ. Χαραλάμπους

Πηγή: περιοδ. Παρέμβαση Εκκλησιαστική, εκδ. Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, τεύχ. 12, Ιούλιος - Σεπτέμβριος 2010, σ. 620-3