Ο Θεός ταπεινοίς δίδωσι χάριν

-Γέροντα πέστε μας κάτι πριν φύγετε.

-Τι να σας πω; Τόσα σας είπα!

-Πέστε μας κάτι, για να το δουλέψουμε μέχρι να ξαναρθείτε.

-Ε, αφού επιμένετε, να σας πω… Μία είναι η αρετή, η ταπείνωση· επειδή όμως δεν το καταλαβαίνετε, άντε, να σας πω και την αγάπη. Αλλά όποιος έχει ταπείνωση δεν έχει κι αγάπη;
- Γέροντα, ο Αββάς Ισαάκ λέει: «Ό,τι είναι το αλάτι για το φαγητό, είναι και η ταπείνωση για την αρετή».

-Δηλαδή, χωρίς την ταπείνωση δεν… τρώγονται οι αρετές! Θέλει να πει ο Άγιος πόσο απαραίτητη είναι η ταπείνωση στην εργασία των αρετών.
-Γέροντα αλλού ο Αββάς Ισαάκ λέει ότι η ταπείνωση έρχεται, όταν ο άνθρωπος αποκτήσει αρετές.

-Μήπως δεν το κατάλαβες καλά; Αν δεν έχει ο άνθρωπος ταπείνωση, καμιά αρετή δεν μπορεί να τον πλησιάσει.

-Δηλαδή, Γέροντα, όποιος έχει ταπείνωση έχει όλες τις αρετές;

-Εμ, βέβαια. Ο πνευματικός έχει όλα τα πνευματικά αρώματα: απλότητα, πραότητα, αγάπη χωρίς όρια, καλοσύνη, ανεξικακία, θυσία, υπακοή. Επειδή έχει την πνευματική φτώχια, έχει και όλο τον πνευματικό πλούτο. Είναι επίσης και ευλαβής και σιωπηλός, γι’ αυτό συγγενεύει με την Κεχαριτωμένη Θεοτόκο Μαρία, η οποία είχε μεγάλη ταπείνωση. Ενώ είχε μέσα της ολόκληρο τον Θεό σαρκωμένο, δεν μίλησε καθόλου, μέχρι που μίλησε ο Χριστός στα τριάντα Του χρόνια. Στον ασπασμό του Αγγέλου είπε: «Ιδού η δούλη Κυρίου· γένοιτό μοι κατά το ρήμα σου». Δεν είπε: «Εγώ θα γίνω μητέρα του Υιού του Θεού».

Η Παναγία, για την ταπείνωσή της κατέχει τα δευτερεία της Αγίας Τριάδος. «Χαίροις μετά Θεόν η Θεός, τα δευτερεία της Τριάδος η έχουσα», λέει ο Άγιος Ανδρέας Κρήτης. Να είναι δούλη, να είναι και Νύμφη του Θεού! Να είναι παρθένος, να είναι και μητέρα. Να είναι πλάσμα του Θεού, να είναι και μητέρα του Πλάστου! Αυτά είναι τα μεγάλα μυστήρια, τα παράξενα, που δεν εξηγούνται, αλλά μόνο βιώνονται!

-Γέροντα, ποια εικόνα της Παναγίας σας αρέσει περισσότερο;

-Εμένα όλες οι εικόνες της Παναγίας μου αρέσουν. Και μόνον το όνομα Της να βρω κάπου γραμμένο, το ασπάζομαι με ευλάβεια και σκιρτάει η καρδιά μου.
Είναι φοβερό αν το σκεφθείς! Μικρό κοριτσάκι ήταν και είπε το «Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον, ότι επέβλεψεν επί την ταπείνωση της δούλης αυτού». Μέσα σε λίγες λέξεις τόσα νοήματα! Πολύ θα βοηθηθείς εάν εμβαθύνεις στα λόγια αυτά. Είναι λίγα και δυνατά. Αν τα μελετάς, θα αγαπήσεις την ταπείνωση· κι αν ταπεινωθείς, θα δεις τον Θεό να έρχεται μέσα σου και να κάνει την καρδιά σου Φάτνη της Βηθλεέμ.

Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι Ε': Πάθη και Αρετές, εκδ. Ι.Η. Ευαγγελιστή Ιωάννη του Θεολόγου, Σουρωτή Θεσσαλονίκης, σ.165-167.