Σχέση αγάπης και ελευθερίας

Ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο με ελευθερία, και θέλησε τα πλάσματα που δημιούργησε κατ’ εικόνα Του να είναι εξίσου ελεύθερα. Ο Τριαδικός Θεός, Θεός της διαπροσωπικής, κοινής αγάπης, θέλησε εμείς οι άνθρωποι με τη σειρά μας να ενωθούμε μαζί Του με μια σχέση αμοιβαίας αγάπης. Η αμοιβαία αγάπη, ωστόσο, προϋποθέτει την ελευθερία, διότι όπου δεν υπάρχει δυνατότητα επιλογής, αγάπη δεν μπορεί να υπάρξει. Η αγάπη δεν μπορεί να περιοριστεί, μπορεί μόνο να προσφέρει εκούσια∙ ο Θεός είναι σε θέση να κάνει τα πάντα εκτός από το να μας αναγκάσει να τον αγαπάμε. Η αγάπη έρχεται πάντα ως προσφορά, στην οποία ο αγαπημένος καλείται να ανταποκριθεί με ελευθερία.

Δημιουργώντας μ’ αυτόν τον τρόπο έναν κόσμο προσώπων ικανών να ανταποκριθούν ελεύθερα σ’ Εκείνον με την αγάπη, ο Θεός δέχτηκε να περιορίσει, σε κάποιο βαθμό, την άσκηση της Παντοδυναμίας Του. «Αποσύρθηκε», κατά κάποιο τρόπο, από τη δημιουργία Του και «απομακρύνθηκε», έτσι ώστε τα πλάσματά Του να έχουν χώρο για να αγαπήσουν.
Ο Blake περιέγραψε πολύ καλά την κατάσταση του ανθρώπου στα Τραγούδια της Αθωότητας:

Και μας δίνεται στη γη λίγος χώρος,
Για να μάθουμε να κρατάμε τις
ακτίνες της αγάπης.

Ο χρόνος είναι λοιπόν μια πολύ σημαντική διάσταση της κτιστής προσωπικότητάς μας, το σκηνικό που μας δίνει τη δυνατότητα να επιλέξουμε την αγάπη. Είναι ο χρόνος που μας επιτρέπει να ανταποκριθούμε στον Θεό με την ελεύθερη συγκατάθεσή μας, που καθιστά ικανή την αγάπη μας να ωριμάσει, που μας επιτρέπει να αυξανόμαστε στην αγάπη. Ο χώρος πρέπει επίσης να κατανοηθεί με παρόμοιους όρους, ως έκφραση της αποστασιοποίησης του Θεού, έτσι ώστε να είμαστε ελεύθεροι να ανταποκριθούμε σ’ Αυτόν με αγάπη. Μας δίνει τη δυνατότητα, λέγει ο π. Στανιλοάε, «της ελεύθερης κίνησης… την ελευθερία να πλησιάσουμε ή να απομακρυνθούμε». Χωρίς τον χρόνο και τον χώρο δεν μπορούμε να βιώσουμε το «μεταξύ», που ενώνει με την αγάπη το «Εγώ» και το «Εσύ».

Επισκ. Κάλλιστου Ware, Η εντός ημών Βασιλεία, εκδ. Ακρίτας, 2006, σσ. 294, 297