Να κατανοούμε τις δυσκολίες των παιδιών

Η ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΜΑΣ

Η ριζικὴ καὶ ὀλέθρια ἀλλαγὴ στὴ νοοτροπία τοῦ κόσμου τὰ τελευταῖα χρόνια ἐπηρεάζει ἄμεσα καὶ ἀρνητικὰ τὰ παιδιά μας καὶ τὰ παρασύρει σὲ τρόπους ζωῆς τελείως ξένους πρὸς τὶς παραδοσιακὲς ἀρχὲς τῶν μεγαλυτέρων καὶ τὰ ἤθη ποὺ ἐπικρατοῦσαν παλαιότερα.

Λέγαμε στὸ προηγούμενο ἄρθρο μας ὅτι στὴν ἀντιμετώπιση αὐτῆς τῆς καταστάσεως διατρέχουμε τὸν κίνδυνο νὰ ἀλλοιώνουμε καὶ οἱ μεγαλύτεροι τὰ κριτήριά μας καὶ νὰ συμβιβαζόμαστε σὲ κάποιο βαθμὸ μὲ τὸ πνεῦμα τῆς ἐποχῆς.

Ὑπάρχει ὅμως καὶ ἕνας ἀκόμη κίνδυνος, ὁ ὁποῖος μάλιστα μπορεῖ νὰ γεννιέται ἀπὸ τὴ διάθεσή μας νὰ μένουμε ἀμετακίνητοι στὶς ἀρχές μας, ἀνυποχώρητοι σ’ αὐτὰ ποὺ γνωρίζουμε καὶ πιστεύουμε ὡς ὀρθά. Ὁ κίνδυνος αὐτὸς μπορεῖ νὰ ἔχει πολὺ ἀρνητικὲς ἐπιπτώσεις στὴν ἀγωγὴ τῶν παιδιῶν μας καὶ νὰ ἐμποδίζει τὶς προσπάθειές μας νὰ τὰ βοηθήσουμε οὐσιαστικά. Ποιὸς εἶναι ὁ κίνδυνος αὐτός;

Ὑπάρχει τὸ ἐνδεχόμενο ἡ λύπη μας γιὰ τὴν ἀλλαγὴ τοῦ κόσμου, μέσα στὸν ὁποῖο μεγαλώνουν οἱ νέοι σήμερα, καὶ ἡ σταθερὴ καὶ ἀνυποχώρητη ἐμμονή μας στὶς γνήσιες καὶ ὑγιεῖς ἀρχές μας νὰ ἀναπτύσσουν ἕνα ἀπόλυτο καὶ ἀπορριπτικὸ πνεῦμα, νὰ δημιουργοῦν ἀπόσταση καὶ ἀγεφύρωτο χάσμα μὲ τοὺς νέους, νὰ μᾶς καθιστοῦν ὑπεραυστηροὺς στὶς κρίσεις μας, χωρὶς κατανόηση στὶς δυσκολίες καὶ στοὺς πειρασμούς τους.

Γιὰ νὰ βοηθήσουμε τὰ παιδιά, πρέπει πρῶτα νὰ τὰ καταλάβουμε. Νὰ καταλάβουμε τὸν ἀγώνα τους, τὶς δυσκολίες τους, τὰ ἐλαφρυντικά τους.

Γι’ αὐτὸ ἂς σκεφθοῦμε ψύχραιμα καὶ ἂς θυμηθοῦμε πὼς ὅταν ἐμεῖς μεγαλώναμε ὑπῆρχε πολλὴ καὶ οὐσιαστικὴ βοήθεια στὸ ἔργο τῆς ἀγωγῆς καὶ ἀπὸ παράγοντες ἐκτὸς ἀπὸ τὴν οἰκογένεια. Τὸ σχολεῖο μὲ τὴν ἑλληνορθόδοξη ἀγωγή, ἡ Ἐκκλησία μὲ τὴ συστηματικὴ κατήχηση, ἡ κοινωνία μὲ τὶς παραδοσιακὲς ἀρχὲς εὔκολα μποροῦσαν νὰ ἐπηρεάσουν θετικὰ τὸ μεγαλύτερο ποσοστὸ τῶν παιδιῶν.

Στὰ χρόνια ποὺ ἀκολούθησαν ὅμως, καὶ τὸ σχολεῖο ἄλλαξε οὐσιαστικὰ καὶ ἡ ἐκκλησιαστικὴ κατήχηση περιορίσθηκε σημαντικὰ καὶ ἡ κοινωνία διαποτίσθηκε μὲ ἄλλες, ξενόφερτες κυρίως,
ἰδέες καὶ ἀρχές. Συγχρόνως φορτώθηκε ὑπερβολικὰ τὸ πρόγραμμα τῶν παιδιῶν, μὲ τὴ δυνατότητα ποὺ τοὺς δόθηκε νὰ πολλαπλασιάζουν τὶς γνώσεις τους μὲ πολλὰ φροντιστήρια καὶ νὰ ἔχουν μεγάλη ποικιλία στοὺς τρόπους τῆς ψυχαγωγίας τους.

Ἐπίσης λίγες δεκαετίες πρὶν δὲν γνώριζαν τὰ περισσότερα παιδιὰ τί θὰ πεῖ νυκτερινὴ ζωὴ καὶ διασκέδαση. Δὲν ὑπῆρχαν ἐκεῖνα τὰ χρόνια παρὰ ἐλάχιστα νυκτερινὰ κέντρα. Τότε ἴσως ἄρχιζε καὶ ἡ εὐρύτερη διάδοση τῶν ναρκωτικῶν καὶ γινόταν λόγος γιὰ τὶς ὀλέθριες συνέπειες τῆς χρήσεώς τους. Γιὰ γάμο πολιτικὸ δὲν εἴχαμε ἀκούσει καὶ ἡ ἔκτρωση τότε ἦταν γιὰ ὅλους ἔγκλημα. Σήμερα καλύπτεται ἀπὸ τὸ νόμο καὶ ἐπιδοτεῖται μάλιστα ἀπὸ τὸ κράτος![*] Ἡ τηλεόραση, ἂν μᾶς πρόλαβε στὰ νιάτα μας, ἦταν μόνο κρατικὴ καὶ τότε ἀκόμη κάπως συγκρατημένη. Δὲν ὑπῆρχαν τὰ ἰδιωτικὰ κανάλια, ποὺ ἀνεξέλεγκτα πιὰ κατακλύζουν μὲ ὅ,τι χειρότερο καὶ χυδαῖο τὰ σπίτια μας καὶ τὶς ψυχές μας. Δὲν ὑπῆρχε τότε τὸ διαδίκτυο μὲ τὴν ποικίλη χρησιμότητά του βέβαια, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν πάσης φύσεως ἀνηθικότητα, ποὺ εἶναι εὔκολα πιὰ προσιτὴ καὶ στὰ παιδιὰ τοῦ Δημοτικοῦ Σχολείου.

Ἂς τὰ λάβουμε ὑπʼ ὄψιν μας αὐτά. Οἱ νέοι σήμερα μεγαλώνουν σ’ ἕνα κόσμο μὲ πολλοὺς καὶ φοβερὰ δύσκολους πειρασμούς, ποὺ ἐπιτίθενται τὴν κάθε στιγμή, ἀπὸ κάθε κατεύθυνση, μὲ ἀφόρητη σφοδρότητα καὶ ἀνυποχώρητη ἐπιμονή. Ἡ προσπάθεια ποὺ πρέπει νὰ καταβάλουν οἱ νέοι γιὰ νὰ μείνουν στὸ ὀρθὸ εἶναι πολὺ μεγαλύτερη ἀπὸ ἄλλοτε, ἀπαιτεῖ θυσίες καὶ ἡρωισμό. Καὶ ὁ κίνδυνος νὰ παρασυρθοῦν στὸ κακό, διαρκὴς καὶ μεγάλος, ἐλλοχεύει σὲ κάθε τους βῆμα. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ περισσότεροι ὑποχωροῦν καὶ παρασύρονται.

Γιὰ τοὺς λίγους ποὺ ἐπιμένουν νὰ ἀγωνίζονται, ὁ ἀγώνας εἶναι πολὺ σκληρότερος καὶ γιὰ ἕναν ἐπιπλέον λόγο: ὅτι εἶναι πιὰ οἱ λίγοι, οἱ πολὺ λίγοι. Ἐξαιρέσεις φωτεινές, ποὺ παλεύουν νὰ κρατήσουν τὸ φῶς τους μέσα σ’ ἕνα διαρκῶς πυκνότερο σκοτάδι, ἀγωνίζονται νὰ κρατήσουν ἀναμμένη τὴ λαμπάδα τῆς ψυχῆς τους, ἐνῶ ὁ ἄνεμος φυσᾶ σφοδρότερος ἀπὸ ἄλλοτε γύρω τους. Καὶ ὅσο ἀγωνίζονται, τόσο γίνονται ὁ στόχος τῶν πολλῶν, συχνὰ τὸ ἀντικείμενο τῆς χλεύης καὶ τῶν εἰρωνειῶν τῶν ἀνθρώπων τοῦ κόσμου.

Δὲν εἶναι εὔκολο νὰ ἀποτελέσεις σήμερα τὴν ἐξαίρεση, νὰ πεῖς σταθερὸ καὶ ἀνυποχώρητο τὸ ὄχι στὶς ποικίλες καὶ ἔντονες προκλήσεις τοῦ κόσμου, νὰ ἀρνηθεῖς τὶς δελεαστικὲς προτάσεις του. Καταντᾶ μαρτύριο πραγματικὸ κάποιες φορὲς τὸ νὰ εἶσαι διαφορετικός, νὰ εἶσαι σωστός, προσεκτικὸς στὰ λόγια καὶ στὶς σχέσεις σου, στὴν ἐξωτερικὴ συμπεριφορά σου, νὰ μένεις ἀκέραιος στὰ ἐσωτερικά σου κριτήρια καὶ ἀνυποχώρητος στὸν προσωπικό σου ἀγώνα.

Νὰ σταθοῦμε λοιπὸν μὲ συμπάθεια, μὲ κατανόηση, μὲ πόνο καὶ ἀγάπη κοντὰ στὰ παιδιά μας. Νὰ κατανοοῦμε τὸν ἀγώνα τους, τὸ βάρος ποὺ σηκώνουν, τὴν ἔνταση τῶν πειρασμῶν τους. Γιὰ νὰ ξέρουμε ποῦ βρίσκονται.

Συγχρόνως νὰ μένουμε ἀμετακίνητοι στὶς ἀρχές μας. Γιὰ νὰ ξέρουμε ποῦ θέλουμε νὰ τὰ ὁδηγήσουμε.

Καὶ κατόπιν νὰ τὰ βοηθοῦμε θετικά. Μὲ ποιὸ τρόπο;

Θὰ τὸ ποῦμε στὴ συνέχεια.

Πηγή: περιοδικό «Σωτήρ», τεύχ 2020, 1/4/2011, σ. 150-151.

 [*] Το άρθρο αναφέρεται στα δεδομένα που ισχύουν στην Ελλάδα.