«Συν-χώρεση»

Είναι πολύ σημαντικό κάθε μέρα, κάθε λεπτό να μπορεί ο καθένας μας να τοποθετείται ενώπιον του Θεού και να εξομολογείται, διακρίνοντας στο βάθος της ψυχής του τα ελαττώματα, τις αδυναμίες, τα πάθη εναντίον των οποίων και πρέπει ν’ αγωνισθεί. Έλεγε πάλι ένα τροπάριο ότι καλή είναι η νηστεία των «βρωμάτων», δηλ. των τροφών, αλλά «νηστεία αληθής ή των κακών αλλοτρίωσις», πράγμα που σημαίνει ότι, παράλληλα με τον αγώνα της νηστεία, πρέπει να κάνουμε και τον ουσιαστικότερο αγώνα εναντίον των παθών μας. Και έχουμε όλοι μας πάθη! Πάθη κρυμμένα, πάθη τα οποία δεν θέλουμε να ομολογούμε ούτε στον εαυτό μας, πάθη και αδυναμίες που βασανίζουν την ψυχή μας και που την κρατούν δέσμια, απαγορεύοντάς της να απελευθερωθεί και πετάξει λίγο πιο ψηλά από τον κόσμο στον οποίο βρίσκεται.

Το πρώτο λοιπόν στοιχείο στο οποίο μας καλεί η Εκκλησία είναι να εντοπίσουμε την αδυναμία μας και με τη συνεργία και βοήθεια των πνευματικών μας, μέσα στις στιγμές της ησυχίας μας, να διακρίνει ο καθένας μας το δικό του πάθος – όχι του διπλανού του από το οποίο θέλει ο ίδιος να απαλλαγεί, αλλά τη δική του αδυναμία , τη δική του δουλεία, τη δική του αμαρτία, αυτή που και στον εαυτό του ακόμη αρνείται να ομολογήσει.

Η ευκαιρία της νηστείας είναι μεγάλη. Δι’ αυτής, η Εκκλησία μας εισάγει σε έναν αγώνα εναντίον της φύσεώς μας, διότι έχουμε όλοι την τάση της λαιμαργίας, έχουμε όλοι ορμές εσωτερικές που εκφράζονται με το σώμα μας. Πολύ βαθιά φυτευμένες, που πραγματικά παγιδεύουν τη βούληση, παραλύουν τη θέληση και πνίγουν την ελευθερία μας. Αυτός είναι ο λόγος που η νηστεία είναι τόσο καλά ριζωμένη στη ζωή, την παράδοση και την εμπειρία της Εκκλησίας μας. Να λοιπόν μια καλή ευκαιρία ν’ αρχίσουμε αυτόν τον αγώνα αυτής της περιόδου από τη νηστεία, από κάτι που είναι ίσως εξωτερικό, είναι όμως και τόσο σημαντικό.

Το δεύτερο στοιχείο στο οποίο θα έπρεπε να σταθούμε μπορούμε να το δανεισθούμε από τη λέξη που προσδιορίζει τον Εσπερινό της Συγχωρήσεως. Αυτό που ζητάει η Εκκλησία από μας είναι η διπλή συγχώρηση: με τους αδελφούς μας και με τον Θεό.

Τι θα πει συγχώρηση; Συγχώρηση θα πει ν’ ανοίξουμε την πόρτα της ψυχής μας για να φιλοξενηθεί στον χώρο της ο συνάνθρωπός μας, ο γείτονάς μας, τα αδέλφια μας, οι συνάνθρωποί μας – όποιος μας περιβάλλει και όποιος ενδεχομένως μας δημιουργεί κάποια δυσκολία στη σχέση μας μαζί του. Είναι τόσο δύσκολο πολλές φορές να έχουμε την αρχοντιά να ζητήσουμε οι ίδιοι συγγνώμη. Ή να έχουμε το θάρρος να δεχθούμε την αίτηση της συγγνώμης από τον άλλο και να διαγράψουμε αυτό που μας χωρίζει , αυτό που μας πικραίνει, αυτό που μας κάνει όχι μόνο να μη νιώθουμε τον διπλανό μας ως αδελφό, αλλά να μην νιώθουμε καν ως πλησίον.

«Συν-χώρεση»· αυτό το «συν-» σημαίνει «μαζί». Τον αγώνα αυτόν πρέπει να τον κάνουμε, όπως μας λέει η Εκκλησία μας, μέσα από μιας ζωής συμφιλίωσης – κι εδώ υπάρχει το «συν-». Η συγχώρηση οδηγεί στη συμφιλίωση, η συμφιλίωση στη συναδέλφωση, η συναδέλφωση στη συμπόρευση, στη συνάθληση, και, τέλος, στην ευλογημένη κατάσταση του να γίνουμε σύμψυχοι, «το εν φρονούντες» (Φιλ. 2,2), «εν μια ψυχή συναθλούντες» (Φιλ.1, 27)∙ να είμαστε ενωμένοι σαν μια ψυχή, με ένα κοινό φρόνημα, ενωμένοι στο πρόσωπο του Θεού και της αγάπης που Αυτός δίδαξε και ενέπνευσε σ’ εμάς.

Τι ωραίες λέξεις! «Συγχώρηση», «συμφιλίωση», «συναδέλφωση», «συμπόρευση», «συνάθληση», και η κατάσταση του να είμαστε «σύμψυχοι», ομόφρονες και, ακόμη περισσότερο, ομόψυχοι, με μια ψυχή, ενωμένοι στο όνομα του Χριστού.

Υπάρχει όμως και μια άλλη κλίμακα εξαγιασμού και σωτηρίας, η οποία προκύπτει από μια άλλη συγχώρηση, τη συγχώρεσή μας από τον Θεό, η μετάνοια που έλεγαν τα τροπάρια. Πόσα δεν έχουμε κάνει που μας απομακρύνουν από Αυτόν! Πόσα δεν έχουμε κάνει που μας κάνουν δύσκολη την αίσθηση της παρουσίας Του στη ζωή μας! Εμείς φταίμε που δημιουργούμε την ομίχλη των παθών μας, εμείς φταίμε που έχουμε αυτή τη θολούρα των αδυναμιών μας. Μας λείπει η αρχοντιά και η ελευθερία της ομολογίας της αμαρτίας μας.

Νικολάου Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, Από το καθ’ ημέραν στο καθ’ ομοίωσιν, εκδ. Εν πλω, 2008, σ. 21-25

Υ/γ. Σ.Μ...