Είναι θείο έργο
Ποιος είναι ιεραπόστολος; Μα αυτός που κατορθώνει με τον λόγο του να μεταβάλει έναν ανάξιο σε άξιο και το στόμα του μοιάζει με το στόμα του Θεού, όπως μας λέει ο Προφήτης Ιερεμίας. [...] Και συνεχίζει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος φέρνοντας στο στόμα του Προφήτη τα λόγια του Θεού: [...] Εκείνος [...] που φροντίζει να σώσει τον αμελή αδελφό και να τον αρπάξει από τον φάρυγγα του διαβόλου μιμείται, όσο είναι ανθρωπίνως δυνατό, τον Θεό. Τι θα μπορούσε να εξισωθεί μ' αυτό το έργο; Αυτό είναι απ' όλα τα κατορθώματα το μεγαλύτερο, αυτό είναι το αποκορύφωμα όλης της αρετής.
Είναι απόδειξη της αγάπης μας προς τον Θεό
Όταν ο Χριστός ρώτησε τον Απόστολο Πέτρο: «Πέτρε, φιλείς με;» και πήρε την απάντησή του: «Συ, Κύριε, γινώσκεις ότι φιλώ Σε», ο Χριστός μας δεν του είπε: -Δείξε μου το έμπρακτα, απαρνήσου τα χρήματά σου, ζήσε ασκητικά, νήστευε ή, ακόμη, ανάστησε νεκρούς ή διώξε δαιμόνια. Ούτε του υπέδειξε τρόπο ζωής ούτε του έδωσε θαυματουργικά χαρίσματα· του τόνισε μόνο: «Ποίμανε τα πρόβατά μου, βόσκε τα αρνία μου» (Ιω. κα' 16-17). Με τα λόγια αυτά ήθελε να δείξει ότι η μεγαλύτερη απόδειξη συμπάθειας προς το πρόσωπό Του είναι η εκδήλωση της αγάπης μας προς τα λογικά Του πρόβατα, προς κάθε πλάσμα των χεριών Του. Όποιος φροντίζει με στοργή γι' αυτά, φροντίζει για τη σωτηρία τους, αυτός είναι φίλος γνήσιος του Χριστού μας. Η φροντίδα αυτή είναι η ιεραποστολή, στην οποία δεν ενδιαφέρεται κανείς για τον εαυτό του, αλλά για τους άλλους, πολλές φορές και με κίνδυνο της ζωής του, όπως ο Απόστολος Παύλος, ο οποίος λέει: «καὶ γὰρ ὁ Χριστὸς οὐχ ἑαυτῷ ἤρεσεν» (Ρωμ. ιε' 3), δηλαδή, ο Χριστός μας δεν προτίμησε αυτά που του ήσαν αρεστά, αλλά εκείνα που ήσαν αρεστά και σωτήρια στους πολλούς. [...] Η οικοδομή της αρετής του πλησίον πρέπει να είναι πρωταρχικό μέλημά μας. Αυτή είναι και η γενική έννοια της ιεραποστολής. Δεν περιορίζεται μόνο στο κήρυγμα του Χριστού, αλλά το κήρυγμα αυτό συνοδεύεται από πράξεις αγάπης, αφού «ἡ πίστις χωρὶς τῶν ἔργων νεκρά ἐστιν» (Ιακ. β' 20) και ο Γέροντάς μας* τονίζει πάντοτε το τρίπτυχο της ζωής μας: «Ζώσα πίστη, βεβαία ελπίδα και ενεργό αγάπη».
Είναι καθήκον
Γράφει ο Άγιος Ιωάννης, ο Χρυσόστομος, (Εις Ματθ. Ομιλ. νθ' 5, ΕΠΕ 11, 382): «Αν αρκούμαστε μόνο στη δική μας σωτηρία, χωρίς να νοιαζόμαστε και για τη σωτηρία των άλλων, τότε κι αυτή την καταστρέφουμε. Αν ο στρατιώτης στη μάχη αποβλέπει μόνο στη φυγή και διάσωσή του, οδηγεί στην καταστροφή και τους άλλους, ενώ ο γενναίος, που αγωνίζεται και για τους άλλους, σώζει μαζί μ' αυτούς και τον εαυτό του.[...]».
Δεν έχουμε δικαίωμα, αγαπητοί μου, να κλείνουμε τα μάτια στα προβλήματα των άλλων. Όταν καίγεται το σπίτι του γείτονα, η φωτιά θα απλωθεί και στο δικό μου. [...] Αν ο γείτονας διψάει, δεν έχω δικαίωμα να σπαταλώ το νερό που τυχόν μου περισσεύει σε περιττές εργασίες. Όταν μένω ανενεργός και σκληρός στα προβλήματα των γύρω μου, τότε βουνό θα σηκωθούν τα προβλήματα και στην αυλή μου. Η ιεραποστολή αποτελεί κένωση του ψυχικού αποθέματος του ανθρώπου στην υπηρεσία του πλησίον. Εδώ είναι που ταυτίζεται ιεραποστολή και φιλανθρωπία. Αυτά τα δύο αποτελούν δύο όψεις του ιδίου νομίσματος, του νομίσματος της ευαγγελικής αλήθειας, του νομίσματος «πίστεως δι' ἀγάπης ἐνεργουμένης» (Γαλ. ε' 6).
Είμαστε υπεύθυνοι για τη σωτηρί των άλλων και δεν σωζόμαστε, αν δεν φροντίζουμε γι' αυτήν
Μας προτρέπει ο Απόστολος Παύλος στην προς Φιλιππησίους Επιστολή του: «μὴ τὰ ἑαυτῶν ἕκαστος σκοπεῖτε, ἀλλὰ καὶ τὰ ἑτέρων» (Φιλιπ. β' 4). Μην επιδιώκετε, μας λέει, κάθε ένας τα συμφέροντά του ή εκείνα που του αρέσουν, αλλά ας επιζητεί και τα συμφέροντα των άλλων. Και συνεχίζει ο ιερός Χρυσόστομος: «Υπεύθυνος έκαστος ημών της του πλησίον σωτηρίας εστί», δηλαδή, ο καθένας μας είναι υπεύθυνος για τη σωτηρία του πλησίον. «Ουκ αρκεί εις σωτηρίαν ημίν η καθ' ημάς αυτούς αρετή, αλλά δει και ετέρους έχοντας απελθείν». Δεν αρκεί, λέει, για τη σωτηρία μας η προσωπική αρετή, αλλά χρειάζεται να φύγουμε από τον κόσμο αυτό, αφού έχουμε σώσει και άλλους. (Εις Ματθ. Ομιλ. νθ', 6, ΕΠΕ 11, 386). Τότε γίνεται χαρά στον ουρανό, όταν σωθεί μια ψυχή, και όταν εμείς σώσουμε μια ψυχή, τότε καλύπτουμε τις αμαρτίες μας και μας περιμένει το αμαράντινο στεφάνι της αιωνιότητας. «Ὁ ἐπιστρέψας ἁμαρτωλὸν ἐκ πλάνης ὁδοῦ αὐτοῦ σώσει ψυχὴν ἐκ θανάτου καὶ καλύψει πλῆθος ἁμαρτιῶν.» (Ιακ. ε' 20).
Πρέπει να επιμένουμε στο ιεραποστολικό έργο
«Όταν αδελφού σωτηρία προκέηται, μηδέν παραιτώμεθα. Ει γαρ ο Χριστός απέθανε δι' ημάς, άπαντα υπομένειν δι' αυτούς ημάς χρη» (Εις Ιουλιανόν, 5, ΕΠΕ 37, 240) μας λέει αλλού ο ιερός Χρυσόστομος. Όταν πρόκειται για τη σωτηρία κάποιου, δεν πρέπει να παραιτούμαστε από καμιά προσπάθεια. Γιατί, αν ο Χριστός μας πέθανε για μας, πρέπει κι εμείς όλα να τα υπομένουμε για τη σωτηρία των άλλων. Σκεφθείε να βρίσκεται σε κίνδυνο το παιδί μας ή ο αδελφός μας κι εμείς να κάνουμε μια προσπάθεια χωρίς επιμονή, για να τους σώσουμε. Πιστεύω ότι θα κάναμε το παν, ακόμη κι εμείς οι ίδιοι θα μπαίναμε σε κίνδυνο θανατηφόρο, για να τους σώσουμε. Η χαρά της προσφοράς και η αγάπη του προσώπου που κινδυνεύει διώχνει τη σκιά του κινδύνου και τον αψηφούμε. Ένα μόνο μας νοιάζει εκείνη τη στιγμή, να γλιτώσουμε το πρόσωπο που κινδυνεύει. [...]
Προσπαθώντας κι εμείς να μιμηθούμε αυτό θα πρέπει κάθε άνθρωπο που βρίσκεται σε άγνοια να τον φέρουμε στη γνώση, τη γνώση που οδηγεί στη σωτηρία. Κάθε έναν που πνίγεται στον βόρβορο της αμαρτίας, να τον σώσουμε πετάγοντάς του το σωσίβιο της πίστεως, το σωσίβιο της αγάπης του Θεού, το σωσίβιο της μετάνοιας και της αλλαγής τρόπου ζωής. Στην ιεραποστολή δεν ισχύει η κτητική αντωνυμία δικός μου, δική μου, δικό μου. Τίποτα δεν μου ανήκει. Όλα είναι δωρήματα του Θεού. [...]
Δεν κλείνουμε την πόρτα του σπιτιού μας αφήνοντας έξω τα προβλήματα των άλλων. Ούτε το σπίτι ούτε τα παιδιά ούτε η περιουσία ούτε κανένα αγαθό είναι δικό μας. Ο αγώνας μας θα πρέπει να είναι διαρκής για την ικανονοποίηση των συνανθρώπων μας και η καρδιά μας να κενούται στην αγάπη και την προσφορά για τον πλησίον. Προσοχή. Ο αγώνας μας είναι προσωπικός. Δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει αν και ο γείτονας εργάζεται, όπως εργαζόμαστε εμείς· ούτε να επιθυμούμε οι άλλοι να εργάζονται κι εμείς να απολαμβάνουμε. Σύνθημά μας να έχουμε ότι, όταν παίρνουμε, γεμίζουμε τα χέρια μας, ενώ, όταν δίνουμε, γεμίζουμε την καρδιά μας, σύμφωνα με το ρητό «Μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν» (Πράξ. κ' 35).
Ο Θεός ανταμείβει τους ιεραποστόλους
Μας λέει πάλι ο ιερός Χρυσόστομος: «Δύναται μία κερδηθείσα ψυχή μυρίων όγκον αμαρτημάτων αφανίσαι και γενέσθαι ημίν αντίψυχον εν εκείνη τη ημέρα» (Κατά Ιουδαίων, λόγος η' 9, ΕΠΕ, 34). Δηλαδή, μια ψυχή που κερδήθηκε με τη δική σου προσπάθεια μπορεί να εξαλείψει, όπως μας το λέει άλλωστε και ο Απόστολος Ιάκωβος, ο Αδελφόθεος, στην επιστολή του, τον όγκο άπειρων αμαρτημάτων σου και να γίνει αντίλυτρο για σένα στη μέλλουσα κρίση. Όπως ο έμπορος στοχεύει στο κέρδος και όλες οι ενέργειες συντείνουν στην επίτευξή του, έτσι και ο πιστός Χριστιανός, ο ιεραποστολικά σκεπτόμενος και όντως φιλάνθρωπος, στοχεύει στο νοητό κέρδος, στην αποταμίευση του ουρανού, όπου «κλέπται οὐ διορύσσουσιν οὐδὲ κλέπτουσιν» (Ματθ. στ' 20), με την επιστροφή των πλανημένων συνανθρώπων του στον δρόμο της σωτηρίας. [...]
Σημ.: Ο συγγραφέας αναφέρεται στον γέροντα Γαβριήλ, καθηγούμενο της κατεχόμενης Ιεράς Μονής Αποστόλου Βαρνάβα και αντιπρόεδρο του Ομίλου «Απόστολος Βαρνάβας».
Η ιεραποστολή αποτελεί πορεία ζωής. Δεν είναι στιγμιαία πράξη, αλλά διαχρονική. Είναι έκφραση καρδιάς· είναι μία από τις κύριες μορφές φιλανθρωπίας και δεν περιορίζεται μόνο στην κήρυξη του Ευαγγελίου της αγάπης σε μακρινούς λαούς, σε ξένες χώρες. Η ιεραποστολή ξεκινά από το σπίτι μας, από τη γειτονιά μας, από το σχολείο μας, από το άμεσο κοινωνικό μας περιβάλλον. Αποτελεί ακρότατη έπαλξη της αρετής.
Ποιος είναι ιεραπόστολος; Μα αυτός που κατορθώνει με τον λόγο του να μεταβάλει έναν ανάξιο σε άξιο και το στόμα του μοιάζει με το στόμα του Θεού, όπως μας λέει ο Προφήτης Ιερεμίας. [...] Και συνεχίζει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος φέρνοντας στο στόμα του Προφήτη τα λόγια του Θεού: [...] Εκείνος [...] που φροντίζει να σώσει τον αμελή αδελφό και να τον αρπάξει από τον φάρυγγα του διαβόλου μιμείται, όσο είναι ανθρωπίνως δυνατό, τον Θεό. Τι θα μπορούσε να εξισωθεί μ' αυτό το έργο; Αυτό είναι απ' όλα τα κατορθώματα το μεγαλύτερο, αυτό είναι το αποκορύφωμα όλης της αρετής.
Είναι απόδειξη της αγάπης μας προς τον Θεό
Όταν ο Χριστός ρώτησε τον Απόστολο Πέτρο: «Πέτρε, φιλείς με;» και πήρε την απάντησή του: «Συ, Κύριε, γινώσκεις ότι φιλώ Σε», ο Χριστός μας δεν του είπε: -Δείξε μου το έμπρακτα, απαρνήσου τα χρήματά σου, ζήσε ασκητικά, νήστευε ή, ακόμη, ανάστησε νεκρούς ή διώξε δαιμόνια. Ούτε του υπέδειξε τρόπο ζωής ούτε του έδωσε θαυματουργικά χαρίσματα· του τόνισε μόνο: «Ποίμανε τα πρόβατά μου, βόσκε τα αρνία μου» (Ιω. κα' 16-17). Με τα λόγια αυτά ήθελε να δείξει ότι η μεγαλύτερη απόδειξη συμπάθειας προς το πρόσωπό Του είναι η εκδήλωση της αγάπης μας προς τα λογικά Του πρόβατα, προς κάθε πλάσμα των χεριών Του. Όποιος φροντίζει με στοργή γι' αυτά, φροντίζει για τη σωτηρία τους, αυτός είναι φίλος γνήσιος του Χριστού μας. Η φροντίδα αυτή είναι η ιεραποστολή, στην οποία δεν ενδιαφέρεται κανείς για τον εαυτό του, αλλά για τους άλλους, πολλές φορές και με κίνδυνο της ζωής του, όπως ο Απόστολος Παύλος, ο οποίος λέει: «καὶ γὰρ ὁ Χριστὸς οὐχ ἑαυτῷ ἤρεσεν» (Ρωμ. ιε' 3), δηλαδή, ο Χριστός μας δεν προτίμησε αυτά που του ήσαν αρεστά, αλλά εκείνα που ήσαν αρεστά και σωτήρια στους πολλούς. [...] Η οικοδομή της αρετής του πλησίον πρέπει να είναι πρωταρχικό μέλημά μας. Αυτή είναι και η γενική έννοια της ιεραποστολής. Δεν περιορίζεται μόνο στο κήρυγμα του Χριστού, αλλά το κήρυγμα αυτό συνοδεύεται από πράξεις αγάπης, αφού «ἡ πίστις χωρὶς τῶν ἔργων νεκρά ἐστιν» (Ιακ. β' 20) και ο Γέροντάς μας* τονίζει πάντοτε το τρίπτυχο της ζωής μας: «Ζώσα πίστη, βεβαία ελπίδα και ενεργό αγάπη».
Είναι καθήκον
Γράφει ο Άγιος Ιωάννης, ο Χρυσόστομος, (Εις Ματθ. Ομιλ. νθ' 5, ΕΠΕ 11, 382): «Αν αρκούμαστε μόνο στη δική μας σωτηρία, χωρίς να νοιαζόμαστε και για τη σωτηρία των άλλων, τότε κι αυτή την καταστρέφουμε. Αν ο στρατιώτης στη μάχη αποβλέπει μόνο στη φυγή και διάσωσή του, οδηγεί στην καταστροφή και τους άλλους, ενώ ο γενναίος, που αγωνίζεται και για τους άλλους, σώζει μαζί μ' αυτούς και τον εαυτό του.[...]».
Δεν έχουμε δικαίωμα, αγαπητοί μου, να κλείνουμε τα μάτια στα προβλήματα των άλλων. Όταν καίγεται το σπίτι του γείτονα, η φωτιά θα απλωθεί και στο δικό μου. [...] Αν ο γείτονας διψάει, δεν έχω δικαίωμα να σπαταλώ το νερό που τυχόν μου περισσεύει σε περιττές εργασίες. Όταν μένω ανενεργός και σκληρός στα προβλήματα των γύρω μου, τότε βουνό θα σηκωθούν τα προβλήματα και στην αυλή μου. Η ιεραποστολή αποτελεί κένωση του ψυχικού αποθέματος του ανθρώπου στην υπηρεσία του πλησίον. Εδώ είναι που ταυτίζεται ιεραποστολή και φιλανθρωπία. Αυτά τα δύο αποτελούν δύο όψεις του ιδίου νομίσματος, του νομίσματος της ευαγγελικής αλήθειας, του νομίσματος «πίστεως δι' ἀγάπης ἐνεργουμένης» (Γαλ. ε' 6).
Είμαστε υπεύθυνοι για τη σωτηρί των άλλων και δεν σωζόμαστε, αν δεν φροντίζουμε γι' αυτήν
Μας προτρέπει ο Απόστολος Παύλος στην προς Φιλιππησίους Επιστολή του: «μὴ τὰ ἑαυτῶν ἕκαστος σκοπεῖτε, ἀλλὰ καὶ τὰ ἑτέρων» (Φιλιπ. β' 4). Μην επιδιώκετε, μας λέει, κάθε ένας τα συμφέροντά του ή εκείνα που του αρέσουν, αλλά ας επιζητεί και τα συμφέροντα των άλλων. Και συνεχίζει ο ιερός Χρυσόστομος: «Υπεύθυνος έκαστος ημών της του πλησίον σωτηρίας εστί», δηλαδή, ο καθένας μας είναι υπεύθυνος για τη σωτηρία του πλησίον. «Ουκ αρκεί εις σωτηρίαν ημίν η καθ' ημάς αυτούς αρετή, αλλά δει και ετέρους έχοντας απελθείν». Δεν αρκεί, λέει, για τη σωτηρία μας η προσωπική αρετή, αλλά χρειάζεται να φύγουμε από τον κόσμο αυτό, αφού έχουμε σώσει και άλλους. (Εις Ματθ. Ομιλ. νθ', 6, ΕΠΕ 11, 386). Τότε γίνεται χαρά στον ουρανό, όταν σωθεί μια ψυχή, και όταν εμείς σώσουμε μια ψυχή, τότε καλύπτουμε τις αμαρτίες μας και μας περιμένει το αμαράντινο στεφάνι της αιωνιότητας. «Ὁ ἐπιστρέψας ἁμαρτωλὸν ἐκ πλάνης ὁδοῦ αὐτοῦ σώσει ψυχὴν ἐκ θανάτου καὶ καλύψει πλῆθος ἁμαρτιῶν.» (Ιακ. ε' 20).
Πρέπει να επιμένουμε στο ιεραποστολικό έργο
«Όταν αδελφού σωτηρία προκέηται, μηδέν παραιτώμεθα. Ει γαρ ο Χριστός απέθανε δι' ημάς, άπαντα υπομένειν δι' αυτούς ημάς χρη» (Εις Ιουλιανόν, 5, ΕΠΕ 37, 240) μας λέει αλλού ο ιερός Χρυσόστομος. Όταν πρόκειται για τη σωτηρία κάποιου, δεν πρέπει να παραιτούμαστε από καμιά προσπάθεια. Γιατί, αν ο Χριστός μας πέθανε για μας, πρέπει κι εμείς όλα να τα υπομένουμε για τη σωτηρία των άλλων. Σκεφθείε να βρίσκεται σε κίνδυνο το παιδί μας ή ο αδελφός μας κι εμείς να κάνουμε μια προσπάθεια χωρίς επιμονή, για να τους σώσουμε. Πιστεύω ότι θα κάναμε το παν, ακόμη κι εμείς οι ίδιοι θα μπαίναμε σε κίνδυνο θανατηφόρο, για να τους σώσουμε. Η χαρά της προσφοράς και η αγάπη του προσώπου που κινδυνεύει διώχνει τη σκιά του κινδύνου και τον αψηφούμε. Ένα μόνο μας νοιάζει εκείνη τη στιγμή, να γλιτώσουμε το πρόσωπο που κινδυνεύει. [...]
Προσπαθώντας κι εμείς να μιμηθούμε αυτό θα πρέπει κάθε άνθρωπο που βρίσκεται σε άγνοια να τον φέρουμε στη γνώση, τη γνώση που οδηγεί στη σωτηρία. Κάθε έναν που πνίγεται στον βόρβορο της αμαρτίας, να τον σώσουμε πετάγοντάς του το σωσίβιο της πίστεως, το σωσίβιο της αγάπης του Θεού, το σωσίβιο της μετάνοιας και της αλλαγής τρόπου ζωής. Στην ιεραποστολή δεν ισχύει η κτητική αντωνυμία δικός μου, δική μου, δικό μου. Τίποτα δεν μου ανήκει. Όλα είναι δωρήματα του Θεού. [...]
Δεν κλείνουμε την πόρτα του σπιτιού μας αφήνοντας έξω τα προβλήματα των άλλων. Ούτε το σπίτι ούτε τα παιδιά ούτε η περιουσία ούτε κανένα αγαθό είναι δικό μας. Ο αγώνας μας θα πρέπει να είναι διαρκής για την ικανονοποίηση των συνανθρώπων μας και η καρδιά μας να κενούται στην αγάπη και την προσφορά για τον πλησίον. Προσοχή. Ο αγώνας μας είναι προσωπικός. Δεν πρέπει να μας ενδιαφέρει αν και ο γείτονας εργάζεται, όπως εργαζόμαστε εμείς· ούτε να επιθυμούμε οι άλλοι να εργάζονται κι εμείς να απολαμβάνουμε. Σύνθημά μας να έχουμε ότι, όταν παίρνουμε, γεμίζουμε τα χέρια μας, ενώ, όταν δίνουμε, γεμίζουμε την καρδιά μας, σύμφωνα με το ρητό «Μακάριόν ἐστι μᾶλλον διδόναι ἢ λαμβάνειν» (Πράξ. κ' 35).
Ο Θεός ανταμείβει τους ιεραποστόλους
Μας λέει πάλι ο ιερός Χρυσόστομος: «Δύναται μία κερδηθείσα ψυχή μυρίων όγκον αμαρτημάτων αφανίσαι και γενέσθαι ημίν αντίψυχον εν εκείνη τη ημέρα» (Κατά Ιουδαίων, λόγος η' 9, ΕΠΕ, 34). Δηλαδή, μια ψυχή που κερδήθηκε με τη δική σου προσπάθεια μπορεί να εξαλείψει, όπως μας το λέει άλλωστε και ο Απόστολος Ιάκωβος, ο Αδελφόθεος, στην επιστολή του, τον όγκο άπειρων αμαρτημάτων σου και να γίνει αντίλυτρο για σένα στη μέλλουσα κρίση. Όπως ο έμπορος στοχεύει στο κέρδος και όλες οι ενέργειες συντείνουν στην επίτευξή του, έτσι και ο πιστός Χριστιανός, ο ιεραποστολικά σκεπτόμενος και όντως φιλάνθρωπος, στοχεύει στο νοητό κέρδος, στην αποταμίευση του ουρανού, όπου «κλέπται οὐ διορύσσουσιν οὐδὲ κλέπτουσιν» (Ματθ. στ' 20), με την επιστροφή των πλανημένων συνανθρώπων του στον δρόμο της σωτηρίας. [...]
Πηγή: Δρ Χαράλαμπος Μ. Μπούσιας, Ιεραποστολή και Φιλανθρωπία κατά τον Ιερό Χρυσόστομο, έκδ. Φιλανθρωπικού και Ιεραποστολικού Ομίλου «Απόστολος Βαρνάβας», Αθήνα: 2008, σ. 9-18.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου